CTTĐT - Đến mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải tỉnh Yên Bái vào khoảng tháng 9 hay tháng 10, du khách không chỉ được khám phá, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang vào mùa lúa chín mà còn được hòa mình với các lễ hội, phiên chợ vùng cao và thưởng thức các món ẩm thực mang đậm bản sắc văn hoá của đồng bào nơi đây, trong đó có món bánh dày đặc sản của đồng bào dân tộc Mông Mù Cang Chải.

Cổng thông tin điện tử tỉnh - Đến mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải tỉnh Yên Bái vào khoảng tháng 9 hay tháng 10, du khách không chỉ được khám phá, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang vào mùa lúa chín mà còn được hòa mình với các lễ hội, phiên chợ vùng cao và thưởng thức các món ẩm thực mang đậm bản sắc văn hoá của đồng bào nơi đây, trong đó có món bánh dày đặc sản của đồng bào dân tộc Mông Mù Cang Chải. Nói đến ẩm thực của người Mông phải kể đến bánh dày, đây là món bánh cổ truyền được làm từ gạo nếp nương không thể thiếu trong dịp Tết đến, xuân về của đồng bào dân tộc Mông tỉnh Yên Bái. Bánh dày tiếng Mông gọi là “Pá túa”. Theo quan niệm của người Mông bánh dày là biểu tượng của mặt trăng, mặt trời, tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở của vũ trụ bao la. Bên cạnh đó chiếc bánh như một vòng tròn khép kín còn là biểu tượng cho tình yêu, sự trong trắng, lòng thủy chung son sắt của trai gái người Mông và chứa đựng trong đó sự cần cù, chịu thương, chịu khó của con người lao động và các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc Mông. Theo những già làng người Mông kể lại câu chuyện về sự tích bánh dày: Thủa xưa có chàng trai người Mông tên là  Nù Plai bị thần Hổ về bản bắt mất người yêu, Nù Plai buồn lắm, chàng đau khổ đến quên ăn quên ngủ và quyết tìm gặp thần Hổ để đòi lại người yêu. Đường núi xa xôi hiểm trở, để đến nơi thần Hổ giam giữ người mình yêu, Nù Plai phải lội qua bao thác ghềnh, vực sâu. Nù Plai đã nghĩ ra cách nấu gạo nếp nặn thành bánh (nay gọi là bánh dày) làm lương thực để đi tìm lại người yêu. Qua bao gian nan khổ ải, Nù Plai đã tìm được nơi ở của thần Hổ. Cảm động trước tình yêu của chàng trai người Mông, thần Hổ đã trả lại người yêu cho chàng. Từ đó, chiếc bánh dày đã trở thành biểu tượng của tình yêu thủy chung đôi lứa của trai gái người Mông. Sự tích về bánh dày biểu tượng cho tình yêu của trai gái Mông đã đi vào cuộc sống, trở thành nét đẹp văn hoá trong cuộc sống của đồng bào dân tộc Mông. Bánh dày truyền thống của người Mông khác với bánh dày của các dân tộc khác là ở kích thước. Mỗi chiếc bành dày Mông có bán kính tới 15-20cm được làm từ gạo nếp nương thơm dẻo. Thóc nếp được chọn phải là nếp vùng cao không pha tạp. Gạo đồ xôi làm bánh dày được giã thủ công, do vậy khi thóc phơi cũng phải đủ nhiệt độ để khi xay sát hạt gạo không bị gẫy nát mà vẫn giữ được vị thơm ngon.   Gạo nếp được vo qua, ngâm bằng nước suối nguồn từ 2 đến 3 tiếng sau đó vớt ra để ráo nước rồi cho vào chõ để đồ xôi. Chõ xôi được làm bằng gỗ, cối giã bánh dày cũng được làm bằng thân cây gỗ chắc thớ mịn và khoét rỗng ruột như chiếc thuyền độc mộc. Tranh thủ khi nóng phải giã thật nhanh cho thật mịn nếu để nguội thì khó thực hiện. Người giã bánh là những chàng trai người Mông khỏe mạnh và khéo léo, thường là hai thanh niên đứng hai bên máng để giã. Sau khi giã thật nhuyễn người phụ nữ Mông, với bàn tay khéo léo và tỉ mỉ, nặn bành thành từng cái hình tròn dẹt, khum khum cho vào mẹt, cuốn theo lá dong tươi hay lá chuối xanh để ngăn những chiếc bánh kết dính với nhau. Các mẹt để chứa bánh dày đã được rửa thật sạch và bôi trơn bởi hỗn hợp mỡ và một ít sáp ong đun lên. Nhiều nơi khác, người ta còn cho quả trứng gà lăn đi lăn lại đều trong mẹt tránh để làm róc bánh.  Bánh dày ăn ngon nhất vẫn là khi vừa làm xong, bánh vừa mềm, dẻo, có mùi thơm ngon, hương vị của bánh quyện với mùi của lá dong rừng tạo nên một mùi thơm đặc trưng của núi rừng Tây Bắc. Những ngày sau, khi bánh không còn mềm dẻo, có thể cắt thành những miếng nhỏ mang dán hoặc nướng cả chiếc bánh cạnh bếp lửa rồi chấm mật ong rừng hay mật mía càng cho ta cảm giác về hương vị đặc biệt thơm ngon của bánh giày. Đến với Mù Cang Chải, du khách không chỉ được trải nghiệm những sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc sắc của bà con các dân tộc Mông, đặc biệt vào những dịp tết mà còn được thưởng thức bánh dày chấm với mật ong - ẩm thực truyền thống của người Mông huyện Mù Cang Chải hoặc khi đến chơi nhà dù là người lạ hay người thân đều có quà bánh dày để mang về, mặc dù nhà nào cũng giã cho ngày tết nhưng đó là tấm lòng của gia chủ mong muốn người nhận có một năm mới an khang sung túc, làm ăn được mùa. Bánh dày không chỉ được dùng để thờ cúng tổ tiên trong ngày lễ tết mà còn sử dụng trong các ngày tổ chức lễ cúng ma khô, ma bò hay khi có người thân, khách quý ở xa đến thăm và những dịp ăn mừng lúa mới của người Mông.